เทคนิคการจัดการปัญหาสำหรับการเกษตรน้ำในหน้าแล้ง

หน้าแล้ง ในปี 2563 นั้นเริ่มมาตั้งแต่ปลายเดือน พ.ย. ปี 2562 หรือช่วงสิ้นฤดูฝน โดยหน้าแล้งในปี 2563 นี้มีแนวโน้มที่จะรุนแรง และยาวนานกว่าทุกปี เนื่องจากปรากฏการณ์เอลนีโญ ซึ่งส่งผลให้มีฝนตกน้อยกว่าปกติ และ ทำให้ฝนทิ้งช่วงอยู่ประมาณ 2 เดือน ในปีที่แล้ว ทำให้ปริมาณน้ำที่กักเก็บไว้ใช้ในหน้าแล้งนั้นน้อยลงไปมาก  จึงส่งผลกระทบต่อเกษตรกร เนื่องจากขาดแคลนน้ำที่ใช้สำหรับทำการเพาะปลูก ดูแลพืช และเลี้ยงสัตว์

ในวันนี้ ทางเกษตรสมบูรณ์นั้น มีวิธีการรับมือกับภัยแล้ง การรักษาน้ำ และพืชผักที่ทนต่อหน้าแล้งได้ดี มาฝากเกษตรทุกท่าน

 

การรับมือกับ หน้าแล้ง

โคกหนองนาโมเคล

http://www.ajourneyinspiredbytheking.org/th/knowledge/case-study-detail.php?id=17

                      โคกหนองนาโมเคล เป็นการ จัดการพื้นที่ซึ่งเหมาะกับพื้นที่การเกษตร เป็นผสมผสานเกษตรทฤษฎีใหม่ ให้เข้ากับภูมิปัญญาพื้นบ้านและธรรมชาติในพื้นที่นั้นๆ

โคก คือพื้นที่ปลูกอยู่อาศัยให้เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศ และภูมิอากาศ  ได้จากการนำดินที่ได้จากการขุดหนอง นำมาถมเป็นโคก โคกช่วยสร้างสมดุลระบบนิเวศ เพราะใบไม้ที่ร่วงหล่น จะช่วยปกคลุมหน้าดิน ในขณะที่รากจำนวนมากช่วยดูดซับน้ำฝน เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใต้โคกเป็นน้ำใต้ดินเพิ่มความชุ่มชื้น โดยปกติแล้วโคกควรอยู่สูงกว่าระดับน้ำ 1-2 เมตร แล้วแต่ในตะละพื้นที่ ควรบังแดดได้ อยู่ในทิศตะวันตก หรือทิศตะวันเฉียงเหนือของบ้าน และห้ามขวางทางน้ำ

หนอง  เพื่อเก็บน้ำไว้ใช้ยามหน้าแล้งหรือจำเป็น และสามารถใช้เป็นที่รองรับน้ำ ยามน้ำท่วมหลาก และเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของปลา โดยขุดลึกประมาณ 6-8 เมตร แต่ในบางพื้นที่ที่น้ำแล้ง อาจต้องขุดลึกถึง 15 เมตร โดยไม่ขุดเป็นสี่เหลี่ยม แต่ถ้าหากขุดพบตาน้ำ ก็ห้ามขุดลึกเกิน เนื่องจากเป็นการดึงน้ำไปจากเพื่อนบ้าน

นา  ควรยกหัวคันนาให้กว้างและสูงอย่างน้อย 1 เมตร เพื่อเพิ่มพื้นที่กักเก็บน้ำไว้ในนา ขุดร่องใกล้หัวคันนา เพื่อเป็นที่อยู่ของปลา ปู และปั้นหัวคันนาให้มีความกว้างมากพอ ที่จะปลูกต้นไม้  พืชผักต่างๆ ให้มีรากยึดเหนี่ยวคันนา ให้ดินไม่ไหล และเพิ่มพื้นที่ทำกิน

คลองไส้ไก่ ช่วยระบายน้ำรอบพื้นที่ ควรขุดให้มีลักษณะคดเคี้ยว เพื่อให้น้ำไหลได้ทั่วถึง ตลอดทั้งพื้นที่เพื่อใช้ทำการเกษตร และยังช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผืนดิน และต้นไม้โดยรอบ

ฝายชะลอน้ำ ช่วยชะลอและกักเก็บน้ำจากต้นน้ำไว้ เพื่อไม่ให้น้ำหลากลงมาสร้างความเสียหายกับพื้นที่ด้านล่าง และนอกจากนี้ยังช่วย กักตะกอนดินไม่ให้ลงมา สะสมในหนอง คลอง หรือบึง และ สำหรับพื้นที่กลางน้ำฝายชะลอน้ำยังช่วยยกระดับน้ำ เพื่อเก็บไว้ในพื้นที่อีกด้วย

การขุดบ่อน้ำบาดาล

                      การขุดเจาะเพื่อ นำเอาน้ำบาดาลมาใช้ในการเกษตรนั้น เป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย หรือในบางพื้นที่มีการดำเนินการ หรือ มีการจุดเจาะไว้อยู่แล้ว หรือ แม้แต่ในส่วนของทางภาครัฐ นั้นก็มีการแก้ปัญหา ภัยแล้งในหน้าแล้งด้วยการใช้วิธีนี้ เนื่องจาก เป็นวิธีที่สะดวก ทำได้ในหลายพื้นที่ โดยในการขุดเจาะน้ำบาลดาลนั้น ก็มีกฏหมายครอบคลุมถึงความลึกของบ่อน้ำ ต้องไม่เกิน 15 เมตร ถ้าเกิดต้องทำเอกสารใบขออนุญาติ ( ศึกษาเพิ่มเติม ) ในส่วนขอวิธีการขุดนั้น ควรจะลึกลงไปไม่น้อยกว่า 1.5 เมตร โดยระยะห่างของแต่ละบ่อ ไม่น้อยกว่า 200 เมตร ระหว่างขุดควรป้องกันความปลอดภัย ต้องมีคนอยู่ปากบ่อคอยเฝ้ามองตลอดเวลา และผลัดกันลงไปคราวละ 20—30 นาที เพื่อขึ้นมาสูดอากาศบริสุทธิ์ที่ปากบ่อ ผู้ที่อยู่ก้นบ่อจะต้องใช้เชือกผูกตัวเอง เผื่อกรณีฉุกเฉินคนที่อยู่ปากบ่อ จะได้รีบสาวเชือกดึงตัวขึ้นมาได้ทัน และควรมีการติดพัดลมระบายอากาศที่ก้นบ่อ เพื่อที่จะได้มีอากาศในการหายใจ หลังจากขุดเสร็จ ควรคอยสังเกตระดับน้ำภายในบ่อ ในเวลาที่สูบน้ำขึ้นมา ปริมาณน้ำแห้งลดลงไปเร็วแค่ไหน ถ้าน้ำแห้งเร็ว แสดงว่าบ่อตื้นไปต้องขุดเพิ่ม และบริเวณโดยรอบ ควรทำคันดินไว้เป็นทางดักน้ำ เมื่อเกิดน้ำท่วมน้ำล้นจากแม่น้ำ ลำคลอง รวมทั้งน้ำฝนที่ตกลงมา จะถูกบังคับให้ไหลลงเก็บในบ่อ แต่ปากบ่อจะต้องนำสแลน มาปิดปากบ่อไว้ชั้นแรกป้องกัน เศษดิน ใบไม้ ไหลลงไป แล้วคลุมทับด้วยตะแกรงเหล็กอีกชั้นหนึ่ง เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ

 

การขุดสระ

                      ในการขุดสระ เพื่อสร้างแหล่งสำรองในหน้าแล้งสำหรับการเกษตรนั้น ควรเลือกขุดบริเวณที่ลุ่มต่ำ สังเกตุได้จากการ ที่กรวดถูกน้ำพัดไหลมารวมกัน ข้างล่างจะมีดินดาน ช่วยในการเก็บรักษาน้ำได้ดี เลือกพื้นที่ ที่ดินมีการยึดเกาะตัวกันอย่างมั่นคง  ความลึกที่ควรขุดนั้น ควรอยู่ที่ 4-ุ6 เมตร 4 เมตรในพื้นที่ดินเหนียว 6 เมตรสำหรับพื้นที่ดินร่วน วัดความลึกจากพื้นดินเดิม แต่ถ้าขุดสระลึก 4 เมตรขึ้นไป จะต้องขุดแบบให้มีตะพัก เพื่อ ป้องกันตลิ่งชันทรุดในช่วงน้ำน้อย ส่วนดินที่ ทำการขุดขึ้นมาแล้วนั้น ให้กองอยู่ขอบสระประมาณ 1 – 2 เมตร เพื่อ กันดินไหลลงบ่อ และ สระควรเป็นรูปสีเหลี่ยมจัตุรัส เพราะจะเสียพื้นที่ขอบบ่อน้อยที่สุด และควรมีลาดเอียงในอัตรา 1 : 1 เพื่อป้องกันตลิ่งทรุดพัง ทำแนวร่องเล็กๆ ให้น้ำไหลลงสระได้ตลอด ปลูกพวกหญ้าแฝกเพื่อดักตะกอนและอินทรียวัตถุต่างๆ ที่จะไหลลงบ่อ เพื่อป้องกันการที่บ่อจะตื้นเขินเร็ว ในกรณีที่ สระกักเก็บน้ำไม่อยู่นั้น ในทางธรรมชาติ สามารถใช้เมือกอินทรีย์หรือน้ำเขียวมาช่วยอุดอุดรอยรั่วที่พื้นบ่อได้ วิธีการสร้างน้ำเขียว ใช้มูลสัตว์ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก หรือ ปุ๋ยอินทรีย์นำไปห่อหุ้มด้วยมุ้งเขียว หรือ แสลนแช่ไว้บ่อจนกว่าจะเกิดน้ำเขียว นอกจากนี้ยังมาสามารถใช้ปุ๋ยยูเรีย เข้ามาช่วยเร่ง การเกิดน้ำเขียวให้รวดเร็วขึ้น อีกทางหนึ่งก็ได้ แต่ให้ระวังเรื่อง ปริมาณการใช้แอมโมเนีย ถ้าใช้มากเกินไป จะทำให้สิ่งมีชีวิตในน้ำ เช่น แพลงค์ตอน ไรน้ำ ปลาขาดอ๊อกซิเจน ตาบอด ลอยหัว และ ถึงกับตายได้  

 

การบริหารจัดการน้ำ

ระบบให้น้ำน้อย

                      ระบบให้น้ำน้อย คือ ระบบการให้น้ำแบบ มินิสปิงเกอร์ มีละอองน้ำกระจายออกมา ช่วยลดความร้อนในดิน และเพิ่มความชื้นในดิน โดยในการเลือกขนาดของหัวจ่ายนั้น ต้องเลือกการกระจายน้ำ และ อัตราการจ่ายน้ำให้เหมาะสมกับ ชนิดของพืช ระบบปลูก และ อายุของพืช เพื่อเป็นการลดต้น ประหยัดน้ำ และใช้น้ำให้เกิดประโยชน์อย่างสูงสุดในหน้าแล้ง
 

ระบบการให้น้ำแบบน้ำหยด

                      ระบบการให้น้ำแบบน้ำหยด  คือระบบการให้น้ำแก่พืชผัก โดยส่งผ่านทางระบบท่อ และ ปล่อยออกทางหัวหยด ที่ติดตั้งไว้บริเวณโคนต้นพืช โดยน้ำจะหยดลงบริเวณรากอย่างช้าๆ มีความสม่ำเสมอของปริมาณน้ำ โดยขึ้นอยู่กับระบบ ขนาดพื้นที่ ชนิดพืช ชนิดของดิน และอายุของพืช โดยการให้น้ำในระบบนี้ สามารถรักษาความชื้นของดิน และพืชสามารถดูดน้ำไปใช้ได้อย่างง่าย จึงเหมาะกับการใช้ในช่วงหน้าแล้ง  

เครื่องลดอุณหภูมิแบบเครื่องพ่นฝอย

                      เครื่องลดอุณหภูมิแบบเครื่องพ่นฝอย เป็นการฉีดพ่นละอองน้ำผ่านเครื่อง เพื่อลดอุณหภูมิและ เพื่อความชื้นในอากาศ เหมาะสำหรับในแปลงปลูกหรือการปลูกในโรงเรือน  โดยส่วนมากเกษตรนิยมผสมปุ๋ย ยา ลงไป เพื่อเป็นการให้ปุ๋ยทางใบแบบหนึ่ง

ปล. ระบบการบริหารจัดการน้ำที่กล่าวมาข้างต้น ทั้ง 3 แบบ ยังป้องกันน้ำกระทบเมล็ดพันธุ์ผัก ซึ่งส่งผลต่อการงอกในระยะเริ่มปลูกอีกด้วย 

การรักษาความชื้นของดิน

                      ในการรักษาความชินของดินนั้น สามารถช่วยลดการระเหยของน้ำในผิวดินได้ เป็นการลดการประหยัดน้ำในอีกทางนึง ซึ่งเราสามารถนำฟางข้าวมาคลุมบริเวณหน้าผิวดิ เพื่อลดการระเหยของน้ำได้ดิน (ศึกษาประโยชน์ของฟางข้าว เพื่อรักษาความชื้นของดิน) 

ผักที่ทนต่อภัยแล้งได้ดี

                  นอกจากการดูแล การให้น้ำในช่วงหน้าแล้งแล้ว การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ผักที่มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน ยังส่งผลให้ การเจริญเติบโตของผักนั้นได้คุณภาพ ทนต่อสภาพแวดล้อม โดยพืชผักที่ควรปลูกในช่วงนี้ควรจะเป็นผักที่ใช้น้ำน้อย สามารถทนต่อภาวะอากาศแห้งแล้งได้ดี เช่น

• ข้าวโพด (ข้าวโพด แบล็คเบอร์รี่ ตราตะวันต้นกล้า, ข้าวโพดหวาน ซันสวีท05 ตราตะวันต้นกล้า, ข้าวโพดข้าวเหนียว ซุปเปอร์บิ๊ก ตราตะวันต้นกล้า, ข้าวโพด สวีทไวท์ ตราศรแดง, ข้าวโพด บิ๊กไวท์ ตราศรแดง, ข้าวโพดหวาน จัมโบ้ สวีท ตราศรแดง, ข้าวโพดหวาน ไฮ-บริกซ์ 33 ตราแปซิฟิค, ข้าวโพด ไฮบริกซ์ ตราแปซิฟิคเมล็ดพันธุ์, ข้าวโพด สวีทไวโอเล็ท ตราศรแดง)
• บวบ (บวบเหลี่ยม วิกเกอร์เอ ตราศรแดง, บวบเหลี่ยม ซุปเปอร์เอ ตราศรแดง, บวบเหลี่ยม ฟาโรห์ ตราศรแดง, บวบเหลี่ยม ซีซาร์ ตราศรแดง, บวบงู สเน็กกี้ ตราเจียไต๋, บวบงู อนาตอนดา 02 ตราตะวันต้นกล้า , บวบหอม รจนา ตราตะวันต้นกล้า )
• มะระ (มะระจีน เขียวหยก เบอร์ 16 ,มะระจีน ธิเบต,มะระขี้นก มดดำ ,มะระขี้นก ไซเบอร์ ) 
• แฟง (แฟงงาช้าง บางระจัน , แฟง งาช้าง, ปิ่นแก้ว, ปิ่นทอง  สลาตัน) 
• คะน้า(คะน้ายอดไต้หวัน บางบัวทอง 35 ตราศรแดง, คะน้าบิ๊ก 456 ตราปลาวาฬ , คะน้าคอมโบ้ ตราเจียไต๋ ) 
• แตงกวา (แตงกวา พาวเวอร์กรีน ตราตะวันต้นกล้า, แตงกวา ท็อปโฟร์ ตราธนุทอง, แตงกวา เอเธนส์6 ตราแวนด้า ซีดส์, แตงกวา โดนัท999 ตราใบคู่ ,แตงกวา ลัดดา34 ตราใบคู่, แตงกวา โดนัท888 ตราใบคู่, แตงกวา บารมี ตราพาวเวอร์ซีดส์, แตงกวา แพลทินั่ม ตราตะวันต้นกล้,า แตงกวา พริตตี้ 2 ตราตะวันต้นกล้า, แตงกวา ไฮโซ ตราเจียไต๋, แตงกวา ปิ่นเพชร ตราเจียไต๋ ,แตงกวา ธันเดอร์กรีน ตราศรแดง ,แตงกวา ยูริ ตราตะวันต้นกล้า, แตงกวา เดย์ลี่ ตราพาวเวอร์ซีดส์, แตงกวา โมเดิร์นไนน์ ตราธนูทอง, แตงกวา สปีด ตราศรแดง) 
• มะเขือ (มะเขือเปราะ หยาดทิพย์ ตราศรแดง, มะเขือเปราะ พูนเพชร, มะเขือเปราะ น้ำหยดราชบุรี ตราตะวันต้นกล้า , มะเขือเปราะ ดาวิกา ตราศรแดง ) 
• พริก(พริกขี้หนูเพชรมงคล , พริกขี้หนูอัมพวา,พริกขี้หนูอัมพวา โกลด์  ,พริกขี้หนูทองระย้า ,พริกขี้หนูซุปเปอร์ฮอท2 )  
• ผักชี ( ผักชีลาว ป๊อกเก้าเด้ง ตราต้นไผ่, ผักชีลาว 999 ตราสิงห์โต, ผักชี สตาร์ ตราต้นไผ่, ผักชี 3A ตราสามเอ, ผักชี เพิ่มผล ตราปลาวาฬ , ผักชี สายพิรุณ ตราศรแดง) 
• กวางตุ้ง (ไต้หวัน(ฮ่องเต้) ตราช้าง , กวางตุ้ง(ดอก) นพมาศ ตราศรแดง ,กวางตุ้ง(ดอก) บิ๊กเอ 68 ตราปลาวาฬ, กวางตุ้งปักกิ่ง 12 ตราหยดฝน, กวางตุ้ง ปทุมรัตน์ ตราเจียไต๋,  กวางตุ้ง ทศกัณฐ์ 37 ตราศรแดง, กวางตุ้ง เขียวสดใส ตรารถถัง ,กวางตุ้ง เขียวใบหยก ตราปลาวาฬ )
• ถั่วฝักยาว (นาคา สุดสาคร แอร์กรีน 99 ลำน้ำชี ,เขียวดกโกลด์ ศรสวรรค์ มังกรหยก ) เป็นต้น

 

 

แอดไลน์มาสิ ! คุณจะไม่พลาดข่าวสารสำคัญๆ หรือ สอบถาม แบบสั้นๆเข้าใจง่ายไว้ในบทความนี้ เทคนิคการจัดการปัญหาน้ำในหน้าแล้ง เพิ่มเติม

เกษตรสมบูรณ์ บริการให้คำปรึกษาด้านการเกษตร และ จำหน่าย ปุ๋ย ยา และ เมล็ดพันธุ์ผัก เช่น ศรแดง เจียไต๋ และตะวันต้นกล้า ราคาปลีกและส่ง พร้อมจัดส่งทั่วประเทศ 

ID Line : @uox0813g

Facebook : www.facebook.com/kasetsomboonstore

Facebook : fb.me/kasetsomboonstore