ดินเปรี้ยว และดินเค็ม คืออะไร แก้ไขได้อย่างไร ?

ดินเปรี้ยว(กรดสูง)  และดินเค็ม(ด่างสูง) คืออะไร ?

            ดินเปรี้ยว และดินเค็ม คือ ดินที่เสียสมดุลทางเคมี ซึ่งดินดังกล่าวจะเกิดปัญหาการดูดซับ แร่ธาตุ และอาหารตามมา

ผลกระทบจากดิน ! ดินเปรี้ยว และดินเค็ม

พืชไม่กินปุ๋ย

พืชมีอาการเหมือนขาดธาตุ ใส่ปุ๋ยเข้าไปเท่าไหร่ พืชก็ไม่งามขึ้น ดินก็แข็งกระด้าง เนื่องจากดินเริ่มเป็นกรดจัด (มีค่าpHต่ำกว่า6) เพราะปุ๋ยส่วนใหญ่นั้นเป็นกรด โดยเฉพาะปุ๋ยแอมโมเนียซัลเฟต (21-0-0) และปุ๋ยยูเรีย (46-0-0) เมื่อใส่ในอัตราที่สูงเกินไป นานเข้า จึงทำให้ดินเป็นกรด ทำให้การละลายธาตุอาหารในดินไม่เต็มประสิทธิภาพ (โดยเฉพาะธาตุฟอสฟอรัส) ธาตุอาหารเปลี่ยนไปอยู่ในรูปที่พืชใช้ประโยชน์ไม่ได้ นอกจากนั้นจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในดินจะทำงานได้ช้าลงอีกด้วย แต่ก็อาจพบอาการดินด่างได้ ในดินที่มีหินปูนในดินอยู่มาก หรือใส่ปุ๋ยที่เป็นด่างมาก เช่น แคลเซียมไนเทรต (15-0-0) ซึ่งจะปรับปรุงดินได้ยากกว่าดินกรด ดินที่ดี ควรมีค่า pH ระหว่าง 6.0 – 7.0 ซึ่งมีสภาพเป็นกรดอ่อนๆ เป็นช่วงที่ธาตุอาหารทุกชนิดสามารถละลายในดินได้อย่างเต็มที่ ถ้าดินมี pH ต่ำหรือสูงไปจากช่วงนี้ พืชก็อาจแสดงอาการขาดธาตุได้

ค่า pH คืออะไร?

เป็นค่าที่แสดงความเป็นกรด–ด่าง จะอยู่ในช่วง 1 – 14 ถ้าค่า pH น้อยกว่า 7 ถือว่าเป็นกรด และถ้ามีค่ามากกว่า 7 ถือว่าเป็นด่าง

pH ที่เหมาะสมกับพืชชนิดต่างๆ

กระเจี๊ยบเขียว	6.0-6.8
กล้วย	6.5-7.0
ข้าว	4.5-5.4
ข้าวโพด	5.5-7.0
แตงกวา	5.5-7.0
ถั่วฝักยาว	5.5-6.7
ทุเรียน	5.5-6.5
พริก	5.5-7.0
ฟักทอง	5.5-7.5
มะเขือเทศ	6.0-6.8
ยางพารา	4.5-5.4
ส้ม	4.5-5.4
สับปะรด	4.5-5.5
อ้อย	6.0-7.5

แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าดินของเราเป็นดินแบบไหน

1. ส่งดินวิเคราะห์ที่กรมพัฒนาที่ดิน หรือตามหน่วยงานท้องถิ่น

จะทำให้รู้ถึงค่า pH รวมถึงธาตุอาหาร และอินทรียวัตถุในดินโดยละเอียด

2. ใช้เครื่องวัดค่า pH หรือชุด pH test Kit หรือกระดาษลิตมัส

เป็นวิธีการที่สามารถตรวจค่า pH ได้ด้วยตนเอง แต่ต้องมีอุปกรณ์สำหรับการวัดค่า pH – เครื่องวัดค่า pH มีหลายรูปแบบ หลายราคา สามารถเลือกซื้อได้ตามความเหมาะสม                   

เครื่องวัดค่า pH

– pH test kit เป็นชุดตรวจสอบค่า pH โดยใช้น้ำยาเปลี่ยนสีตรวจสอบ

ชุดตรวจสอบความเป็นกรด–ด่าง ของดิน

– กระดาษลิตมัส หาซื้อได้ง่ายตามร้านอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ หรืออินเตอร์เน็ต ใช้กระดาษจุ่มดินละลายน้ำ แล้วเทียบกับแถบค่า pH

กระดาษลิตมัสและแถบเทียบสี

3. ใช้น้ำดอกอัญชัน เป็นวิธีตรวจสอบเบื้องต้นด้วยตนเอง อุปกรณ์เป็นของที่หาได้จากของใกล้ตัว

โดยอาศัยคุณสมบัติของน้ำอัญชัน ที่เมื่อเจอกรดจะเปลี่ยนจากสีน้ำเงินเป็นสีม่วง

การเก็บตัวอย่างดิน

ไม่ควรเก็บตัวอย่างดินที่เคยเป็นบ้าน โรงเรือนเก่า หรือจอมปลวก เก็บให้ห่างจากที่อยู่อาศัย คอกสัตว์ และที่เตรียมปุ๋ย  ควรเก็บหลังจากเก็บเกี่ยวแล้ว หรือก่อนเตรียมปลูกครั้งต่อไป เพื่อที่จะได้ปรับปรุงดินก่อนที่จะปลูกครั้งถัดไป  ทำการเก็บตัวอย่างดินได้ดังนี้

1. แบ่งแปลงคร่าวๆ ตามความแตกต่างของพื้นที่ (ที่ลุ่ม ที่ลาดชัน เนื้อดิน สีดิน) ชนิดพืชที่ปลูก การใช้ปุ๋ย การใช้ปูนที่ผ่านมา
2. สุ่มเก็บตัวอย่างให้ทั่วแปลงที่แบ่งไว้ แปลงละ 10 -15 จุด (แต่ละแปลงย่อยไม่ควรเกิน 50 ไร่) โดยเก็บที่ความลึกประมาณ 15 เซนติเมตร สำหรับพืชทุกชนิด และ 30 เซนติเมตร สำหรับไม้ยืนต้น โดยการทำตามวิธีในรูปการเก็บตัวอย่างดิน แล้วนำดินในแต่ละจุดของแปลงๆนั้นๆรวมกันเป็นตัวอย่างดินรวม ซึ่งถือว่าเป็นตัวแทนของดินแปลงนั้น

การเก็บตัวอย่างดิน

สำหรับไม้ยืนต้น ให้เก็บดินตามทรงพุ่ม ประมาณ 15 ต้น ในแต่ละแปลง ด้วยวิธีการเดียวกัน

3. คลุกตัวอย่างดินรวม แล้วเทบนผ้าพลาสติก เก็บเศษหินและรากพืชออก ผึ่งให้แห้งในที่ร่ม ถ้าดินเป็นก้อนทุบให้ละเอียด และคลุกซ้ำอีกครั้งโดยยกมุมผ้าทีละ 2 มุม ที่อยู่ตรงข้ามกัน ทำสลับมุมกัน 3 – 4 ครั้ง
4. ถ้าดินมีปริมาณมาก แบ่งดินออกเป็น 4 ส่วน เลือกมา 1 ส่วน ให้ได้ดินประมาณครึ่งกิโลกรัมเพื่อส่งวิเคราะห์ เขียนป้ายเบอร์แปลง พร้อมรายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับตัวอย่างดิน เช่น ลักษณะพื้นที่ พืชที่ปลูก การใช้ปุ๋ย ผูกติดไว้กับถุงตัวอย่างดิน และควรทำเก็บไว้กับตัวด้วยไว้กันลืม แต่หากทำการทดสอบด้วยวิธีการอื่นด้วยตนเอง อาจทำเพียงคร่าว ๆ และไม่จำเป็นต้องใช้ตัวอย่างดินปริมาณมาก

วิธีการปรับปรุงดิน

1. แก้ไขดินกรดด้วยการใช้ปูน เช่น หินปูนบดละเอียด ปูนมาร์ล ปูนโดโลไมต์ เปลือกหอยเผา ปูนขาว

ค่าpHดิน	ปริมาณปูนโดโลไมต์ (โดโลไมต์เนื้อดิน)(กิโลกรัม/ไร่)
3.5	1800
4.0	1400
4.5	800
5.0	680
5.5	600
6.0-6.5	200 – 300

                                                   

2. การแก้ไขดินด่าง ในเบื้องต้น ให้ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับไถพรวน ถ้าดินเป็นด่างมาก ต้องใช้ปุ๋ยมาก ถ้าดินเป็นด่างน้อย ก็ใช้ปุ๋ยน้อย

ดังนั้นการปรับ pH ดินนั้นถือว่า เป็นสิ่งจำเป็นพื้นฐานที่ควรทำเป็นอันดับแรก หาก pH ไม่เหมาะสม ปุ๋ยที่ใส่ลงไปก็จะสูญเปล่า  พืชนำไปใช้ประโยชน์ไม่ได้ ไม่ว่าจะปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยเคมีก็ตาม

 

แอดไลน์มาสิ ! คุณจะไม่พลาดข่าวสารสำคัญๆ หรือ สอบถาม เกี่ยวกับ ดินเปรี้ยว และดินเค็ม เพิ่มเติม

เกษตรสมบูรณ์ บริการให้คำปรึกษาด้านการเกษตร และ จำหน่าย ปุ๋ย ยา และ เมล็ดพันธุ์ผัก เช่น ศรแดง เจียไต๋ และตะวันต้นกล้า ราคาปลีกและส่ง พร้อมจัดส่งทั่วประเทศ 

ID Line : @uox0813g

Facebook : www.facebook.com/kasetsomboonstore

Facebook : fb.me/kasetsomboonstore